Przyjęło się, że umowa pisemna jest traktowana jako wiążąca, co do umowy ustnej i jej ważności mamy wiele wątpliwości. Czy słusznie? Sprawdź, czy umowa słowna ma moc prawną w Polsce?
Umowa słowna w Polsce
Jako umowę ustną rozumiemy ustalenie pewnych faktów i postanowień w trakcie rozmowy, które obligują nas i rozmówcę do ich wypełnienia. Wypowiedziane oświadczenie woli dwóch, a czasem więcej stron powoduje zawarcie umowy, której celem jest powstanie, zmiana lub ustanie pomiędzy nimi stosunku prawnego. Wszelkie kwestie dotyczące umów uregulowano w Kodeksie cywilnym. Określono w nim także sposób zawierania umów. Warto jednak zaznaczyć, że kodeks zastrzega czynności prawne, które wymagają szczególnej formy (pisemnej, aktu notarialnego), pod rygorem nieważności.
Czy umowa słowna jest wiążąca?
Oświadczenie woli stron o zawarciu umowy może być złożone w dowolny sposób, jednak istotne, aby treść tego oświadczenia była zrozumiała, nie budziła wątpliwości i nie występowały żadne przeszkody do czynności prawnej w wybranej formie.
Ważność umowy ustnej
Kodeks Cywilny stanowi, że umowa przedwstępna nie musi posiadać formy szczególnej. Według polskiego prawa umowa ustna jest wiążąca między innymi jako umowa zawierana jako umowa przedwstępna w stosunku pracy. Jednak i w tym przypadku może ją wymusić jedna lub obydwie strony. W umowie przedwstępnej strony zawierają postanowienia przyrzeczonej umowy. Dodajmy, że rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem w formie ustnej, choć wadliwe, to według Kodeksu pracy jest skuteczne. Wymaga jednak potwierdzenia na piśmie.
W pewnych jednak sytuacjach umowa ustna nie wywołuje skutków czynności prawnych. Mówimy tu o przypadkach, gdy kodeks cywilny zastrzega formę szczególną. Może mieć to miejsce w przypadku zbycia lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa albo ustanowienie na nim użytkowania, w takich sytuacjach konieczna jest umowa pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi. W sytuacji, gdy strony zastrzegły w umowie, że określona czynność prawna między nimi ma być dokonana w szczególnej formie, czynność ta dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Ponadto uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Jeśli dana umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej lub elektronicznej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie wymaga formy dokumentowej, chyba że ustawa lub umowa zastrzega inną formę. Również, jeśli umowa została zawarta w innej formie szczególnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia.
Ostatecznie, jeśli umowę zawartą między przedsiębiorcami bez zachowania formy pisemnej jedna strona niezwłocznie potwierdzi na piśmie skierowanym do drugiej strony, a pismo to zawiera zmiany lub uzupełnienia umowy, niezmieniające istotnie jej treści, strony wiąże umowa o treści określonej w piśmie potwierdzającym, chyba że druga strona niezwłocznie się temu sprzeciwiła na piśmie.
Umowa ustna o wykonanie usługi
Poświęćmy uwagę szczególnej sytuacji, jaką jest zawarcie umowy o wykonanie usług. Czy jest to możliwe i bezpieczne dla obydwu stron?
Jeśli praca została wykonana należycie, a druga strona nie wnosi uwag i reguluje rachunek, nie ma tu zastrzeżeń. Co zrobić, jednak jeśli jedna ze stron okazuje się nierzetelna? Z pomocą mogą nam przyjść wszelkie dowody na nierzetelność kontrahenta, takie jak: zeznania świadków-pracowników, rodziny, znajomych, korespondencja mailowa dotycząca zamówienia, wiadomości SMS, nagrania rozmów telefonicznych, audiowizualne nagrania z monitoringu, zdjęcia dokumentujące etapy wykonywania zlecenia, pokwitowania wykonania usługi, innego rodzaju pisma czy wiadomości sugerujące, że doszło do zlecenia i wykonania usługi. W takim przypadku lepiej zawrzeć umową pisemną, która zabezpieczy w większym stopniu zarówno jedną, jak i drugą stronę.
Odstąpienie od umowy ustnej
Problematyczne może okazać się także samo odstąpienie od umowy ustnej. Pamiętajmy, że prawo odstąpienia od umowy może wynikać albo z samej umowy, albo z przepisów prawa. W przypadku, gdy umowa ustna przewidywała możliwość odstąpienia od niej, jest oczywiście to wiążące, jednak w niektórych przypadkach trudne do udowodnienia. Natomiast, w przypadku, gdy jedna ze stron nie może doczekać się na zaoferowanie jej świadczenia przez stronę drugą, wówczas należy ją wezwać do wykonania umowy pod rygorem odstąpienia i po bezskutecznym upływie określonego terminu, złożyć oświadczenie do odstąpienia od umowy.
Ustna umowa o dzieło
Umowa o dzieło, podobnie jak zlecenie, nie wymaga formy pisemnej. Może ona zostać zawarta w formie ustnej na zasadach ogólnych. A co za tym idzie, jest bezpieczniejsza. Jej forma pisemna ma jednak charakter dowodowy. Dodajmy także, że niektóre umowy o dzieło zawiera się wraz z innymi umowami, np. umową o przeniesieniu praw autorskich i umową licencji wyłącznej, a te muszą mieć formę pisemną.
W wielu przypadkach, omawianych powyżej umowa ustna ma moc wiążącą. Jednak musimy brać pod uwagę, że trudno może być, udowodnić, że została ona zawarta. Dlatego ważne, aby uzyskać pisemne potwierdzenie umowy, wówczas obydwie strony zostają zabezpieczone na wypadek niewywiązania się z niej.
